Nông dân theo dõi bản tin thời tiết nông vụ được dán tại nhà sinh hoạt cộng đồng.
Trong khuôn khổ hỗ trợ Cục Trồng trọt - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thí điểm áp dụng dự báo thời tiết, khí hậu vào sản xuất nông nghiệp cho tỉnh Sóc Trăng, Bản tin thời tiết nông vụ được xây dựng từ sự hỗ trợ của nghiên cứu “Áp dụng dự báo thời hạn mùa và các giải pháp bảo hiểm tiên tiến vào quản lý rủi ro khí hậu trong ngành nông nghiệp ở Đông Nam Á” của Trung tâm Nông nghiệp Nhiệt đới quốc tế khu vực châu Á (gọi tắt là CIAT). Tại Sóc Trăng, Bản tin thời tiết nông vụ được thực hiện tại 3 huyện, gồm: Trần Đề, Kế Sách và Long Phú - đây cũng là những địa phương thường xuyên bị ảnh hưởng trong sản xuất nông nghiệp do mưa bão, triều cường, hạn mặn. Những đối tượng cây trồng được lựa chọn để khuyến cáo trên bản tin gồm có cây lúa, bưởi và vú sữa.
Nguồn thông tin để xây dựng bản tin chủ yếu dựa vào thông tin dự báo thời tiết của Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam bộ, thông tin nguồn nước, lịch vận hành các cống của Chi cục Thủy lợi tỉnh và tình hình sinh trưởng, dịch hại trên cây trồng... do cơ quan chuyên môn tại địa phương như: Phòng Kinh tế, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật các huyện, thị xã, thành phố cung cấp. Các bản tin này được in áp phích để dán tại các nhà sinh hoạt cộng đồng, những điểm sinh hoạt có đông dân cư. Ngoài ra, còn được chuyển tải qua kênh zalo, phát trên loa truyền thanh huyện... Đồng chí Ngô Thanh Loan - Phó trưởng Phòng Trồng trọt, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Sóc Trăng cho biết: “Bản tin thời tiết nông vụ sẽ bao gồm bản tin mùa và bản tin 10 ngày. Đối với bản tin mùa vụ sẽ có các nội dung như: Dự báo thời tiết (mưa bão, áp thấp nhiệt đới trong thời vụ, xu thế nhiệt độ, độ ẩm, số ngày nắng nóng, lượng mưa của vụ, dự báo thời điểm kết thúc mùa mưa… so với trung bình nhiều năm), khuyến cáo thời vụ xuống giống lúa, cơ cấu giống. Riêng bản tin 10 ngày sẽ dự báo thời tiết cụ thể các khoảng thời gian trong 10 ngày (lượng mưa, nhiệt độ, ẩm độ, triều cường, rủi ro do hạn hán xâm nhập mặn…), giai đoạn sinh trưởng của từng loại cây trồng, nhận định các rủi ro có thể xảy ra, những ảnh hưởng tiềm năng, giải pháp để giảm thiểu rủi ro, dự báo những loại dịch hại có khả năng phát sinh trong thời gian tới; giá cả thị trường... Thông qua các nội dung được dự báo trong bản tin sẽ giúp người dân có kế hoạch bố trí sản xuất hợp lý, có sự chủ động hơn trong chăm sóc, phòng trừ sâu hại trên cây trồng”.
Kết quả, trong vụ Hè Thu 2022, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Sóc Trăng đã phát hành được 3 bản tin mùa và 36 bản tin 10 ngày. Theo ghi nhận, có gần 4.400 người tiếp cận bản tin qua zalo, gần 4.300 người tiếp cận qua áp phích và trên 74.800 người tiếp cận bản tin qua loa phát thanh. Ngoài các kênh truyền thông chính, các địa phương còn linh hoạt tuyên truyền bản tin đến người dân thông qua facebook, youtube, hội thảo, tập huấn... Đặc biệt là đã liên kết với các tổ chức đoàn thể như: Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên... để lan tỏa, truyền thông bản tin. Đánh giá về sự cần thiết của những thông tin được cập nhật từ bản tin thời tiết nông vụ, đồng chí Đặng Hoàng Danh – Phó Chủ tịch UBND xã Tân Thạnh, huyện Long Phú cho biết thêm: “Từ khi được hỗ trợ triển khai, bản tin thời tiết nông vụ đã tạo điều kiện để địa phương mạnh dạn hơn trong tổ chức sản xuất cũng như khuyến cáo lịch thời vụ cho bà con nông dân trên địa bàn. Có thể điều chỉnh trước hoặc sau 10 ngày, đảm bảo để nông dân xuống giống trong khung lịch khuyến cáo của tỉnh và của huyện. Ngoài ra, những thông tin được cung cấp phù hợp cho tất cả các loại cây trồng chứ không riêng 3 đối tượng cây trồng chính mà bản tin hướng đến. Đặc biệt, những thông tin liên quan đến dự báo khí tượng thủy văn cũng giúp địa phương phối hợp tốt với Trạm Quản lý thủy nông để vận hành cống, điều tiết nguồn nước phục vụ nhu cầu tưới tiêu trong sản xuất nông nghiệp của bà con, hạn chế được những tác động bất lợi từ yếu tố thời tiết”.
Để đánh giá mức độ tiếp nhận các bản tin, Tổ tư vấn kỹ thuật đã gửi phiếu khảo sát đánh giá phản hồi của người dân. Kết quả nội dung dự báo thời tiết được quan tâm nhất với các nội dung dự báo dễ hiểu, chi tiết mỗi ngày giúp người dân có kế hoạch gieo sạ, chăm sóc và thu hoạch phù hợp tránh ảnh hưởng của các yếu tố thời tiết. Qua đó đã có 75% nông dân điều chỉnh thời gian xuống giống, 69% điều chỉnh kỹ thuật canh tác theo khuyến cáo và 35% điều chỉnh ngày thu hoạch. Nhờ vậy cây trồng cho năng suất, chất lượng tốt. Nông dân Dương Khen ở ấp Kinh Ngang, xã Long Phú, huyện Long Phú chia sẻ: “Nhờ có bản tin này mà nông dân sản xuất đúng theo lịch thời vụ để giảm rủi ro dịch hại. Nắm được diễn biến tình hình dịch hại để chủ động biện pháp phòng trừ kịp thời. Các nội dung dự báo về độ mặn về lượng mưa... cũng có độ chính xác cao, từ đó giúp mình bố trí được thời gian phun thuốc, bón phân hợp lý để đảm bảo không thất thoát do mưa...”.
Từ kết quả đạt được trong vụ lúa Hè Thu vừa qua, Bản tin thời tiết nông vụ tiếp tục được Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật triển khai thực hiện trong vụ Đông Xuân 2022-2023. Theo đó, trong vụ Đông Xuân vừa qua, đã thực hiện bản tin mùa được 2/11 huyện, xây dựng và tuyên truyền được 36 bản tin 10 ngày, đạt 100% kế hoạch. Tính đến nay, ước lượng tổng số người tiếp cận bản tin thời tiết nông vụ là 97.191 người, tăng 7.442 người so với vụ Hè Thu 2022. Tháng 4/2023, Quy trình xây dựng và phổ biến Bản tin thời tiết nông vụ đã được Cục Trồng trọt ký Quyết định công nhận là tiến bộ kỹ thuật trong lĩnh vực trồng trọt. Đồng chí Nguyễn Thành Phước - Chi cục trưởng, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Sóc Trăng thông tin: “Cụ thể chúng tôi sẽ đề nghị Cục Trồng trọt hỗ trợ kinh phí để duy trì bản tin hằng năm và triển khai tại tất cả các huyện, thị xã trên địa bàn tỉnh để tất cả người dân đều được tiếp cận với kênh thông tin đa dạng và chính thống này. Đồng thời triển khai bản tin theo hướng ứng dụng chuyển đổi số, cụ thể là cập nhật bản tin lên website của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để bà con có thể tiếp cận dễ dàng và nhanh chóng hơn bằng điện thoại. Chúng tôi cũng chỉ đạo tổ kỹ thuật phối hợp chặt chẽ với cán bộ cơ sở để hoàn thành bản tin đúng tiến độ...”.
Với diện tích đất nông nghiệp chiếm gần 85% diện tích đất tự nhiên toàn tỉnh, Sóc Trăng là một trong những địa phương có thế mạnh về sản xuất nông nghiệp của Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy vậy, hiện nay, Sóc Trăng cũng là một trong những tỉnh trong khu vực dễ bị tổn thương do tác động từ biến đổi khí hậu. Vì vậy, đa dạng các hình thức tuyên truyền như việc xây dựng bản tin cung cấp đầy đủ thông tin về các yếu tố tác động thường xuyên đến sản xuất nông nghiệp như bản tin thời tiết nông vụ là vô cùng cần thiết để người nông dân trong tỉnh nhạy bén, linh hoạt hơn trong sản xuất khi đã được dự báo trước những rủi ro có thể gặp phải trong quá trình sản xuất, từ đó đạt được hiệu quả kinh tế ổn định hơn sau mỗi mùa vụ.
Ngọc Thơ